![](/media/lib/443/n-slownik-7f42150b26e6a17cb2ba7308eab74537.jpg)
Na najstarszym uniwersytecie Azji znaleziono niezwykły hiszpańsko-chiński słownik sprzed 400 lat
15 lutego 2021, 04:54W archiwach Papieskiego i Królewskiego Uniwersytetu Świętego Tomasza na Filipinach znaleziono najstarszy i niezwykle rozbudowany słownik hiszpańsko-chiński. Wyjątkowy zabytek, Diccionario Hispano-Sinicum (DHS), liczy sobie około 400 lat i został w przeszłości oznaczony jako „mało użyteczny”. To bardzo dalekie od prawdy, komentuje profesor Henning Klotter
![](/media/lib/425/n-inskrypcja1-47830f4f1897114ae0c320f0940bda44.jpg)
Pojawienie się łaciny wywołało... rozkwit pisma runicznego. Średniowieczna Norwegia była dwujęzyczna
12 października 2020, 18:19Dobrze znany jest fakt, że w epoce wikingów oraz późniejszym średniowieczu na terenie dzisiejszej Norwegii posługiwano się runami. Obecnie nikt ich już nie używa. Najnowsze badania pokazują, że przejście z pisma runicznego na alfabet łaciński nie tylko trwało znacznie dłużej niż sądzono, ale że pojawienie się łaciny spowodowało... prawdziwy rozkwit pisma runicznego.
![](/media/lib/240/n-1187436844_234647-b9c668edc20cf84b39b5aa10db7526f1.jpeg)
Człowiek od bardzo dawna tępi kolejne gatunki zwierząt
12 października 2020, 13:23Wytępienie przez człowieka kolejnych gatunków zwierząt kojarzy się nam zwykle z czasami dość współczesnymi. Jednak naukowcy zdobywają coraz więcej dowodów wskazujących, że ludzie od dziesiątków tysięcy lat przyczyniają się do wymierania gatunków.
![](/media/lib/424/n-znaczki-a685237f8f5dca67e03daecbdfcabefe.jpg)
Znaczące znaczki
1 października 2020, 11:32Fińskie studio projektowe Berry Creative stworzyło znaczki pocztowe Climate Change Stamps. Zastosowano w nich tusz reagujący na ciepło, dzięki czemu wizerunki ptaków czy chmur śniegowych zmieniają się w szkielety i chmury burzowe. Serię zamówiła Poczta Fińska. Ma to być sposób na zakomunikowanie negatywnych skutków wzrostu temperatur w Finlandii.
![](/media/lib/420/n-swineczka-e09fed26dafeed2e4559e17199c985fa.jpg)
Od 1993 roku naukowcy i ekolodzy uratowali przed wyginięciem ponad 20 gatunków ptaków i ssaków
10 września 2020, 09:31Od 1993 roku działania naukowców i ekologów zapobiegły wymarciu co najmniej 28 gatunków ssaków i ptaków, uważają uczeni z Newcastle University i BirdLife International. Wyniki badań międzynarodowego zespołu naukowego zostały opublikowane w piśmie Conservation Letters. Ich autorzy oceniali, ile gatunków ssaków i ptaków by wyginęło, gdyby nie podjęto działań ochronnych.
![](/media/lib/415/n-urzadzenie-w-uchu-5354060681eb13b873d011057489769f.jpg)
Nieinwazyjna stymulacja nerwu błędnego usprawnia naukę dźwięków języka obcego
6 sierpnia 2020, 14:25Amerykańscy naukowcy opisali urządzenie przypominające wkładane do ucha zewnętrznego słuchawki, które za pomocą niedostrzegalnych, podprogowych, pulsów elektrycznych stymuluje nerw błędny, wspomagając w ten sposób naukę dźwięków nowego języka. Specjaliści uważają, że urządzenie może znaleźć szerokie zastosowanie, poprawiając również inne rodzaje uczenia.
![Artystyczna wizja wybuchu 2006gy© NASA](/media/lib/159/n-1195216575_146806-40be4979807e48c261dccd57b26015f2.jpeg)
Wybuch supernowej dotarł na Ziemię i zabił wiele gatunków zwierząt?
31 lipca 2020, 12:27Przed około 359 milionami lat Ziemia doświadczyła epizodu wymierania, podczas którego niemal całkowicie wyginęły akritarchy i ryby pancerne. To późnodewońskie wymieranie, zwane kryzysem Hangenberg, trwało około 300 000 lat. Brian Field z University of Illinois Urbana-Champaign upublicznił artykuł [PDF], w którym dowodzi, że za wymieranie to odpowiada... wybuch supernowej.
![](/media/lib/411/n-fatu-hiva-f94cc0e2762169c4bcedae90b9a1e4cb.jpg)
Do kontaktu pomiędzy Polinezyjczykami a Indianami doszło przed zasiedleniem Wyspy Wielkanocnej
9 lipca 2020, 11:32Naukowcy od dawna spierają się, czy przed Kolumbem dochodziło do kontaktów pomiędzy mieszkańcami Ameryki a Polinezji. Zwolennicy hipotezy o kontakcie zwracali uwagę na istnienie w polinezyjskim zapisie archeologicznym roślin, występujących jedynie w Amerykach. Słynny Thor Heyerdahl sugerował, że ludzie z Ameryki Południowej zasiedlili wschodnią Polinezję i Wyspę Wielkanocną. Przeprowadzone dotychczas badania genetyczne dawały sprzeczne wyniki.
![](/media/lib/407/n-trapy-7875e684a8b0d6af9bf4dda5be5517c9.jpg)
Płonący węgiel główną przyczyną największego wymierania w historii Ziemi?
17 czerwca 2020, 12:44Zespół naukowy prowadzony przez profesor Lindy Elkins-Tanton z Arizona State University zdobył pierwszy dowód na to, że intensywne palenie się węgla na Syberii mogło być główną przyczyną największego wymierania w historii Ziemi – wymierania permskiego. Wyniki badań opublikowano na łamach pisma Geology.
![](/media/lib/406/n-takin-b6187be542856439cd0df19def6641f7.jpg)
Rozrost ludzkiej populacji zagraża licznym gatunkom zwierząt. Musimy przemyśleć nasz styl życia
9 czerwca 2020, 12:06Jedne z największych, najbardziej niezwykłych i mało znanych ssaków znikają z powierzchni Ziemi. Zagłada może czekać tybetańskie dzikie jaki, huemala chilijskiego, takina bhutańskiego czy saolę wietnamską. Nawet trzy gatunki afrykańskich zebr i antylop gnu doświadczyły w ostatnich dziesięcioleciach olbrzymich spadków liczebności. Ryzyko zagłady wisi nad tymi wyjątkowymi stworzeniami nie tylko z powodu chorób, fragmentacji habitatów czy wylesiania. Głównym problemem jest niekontrolowany rozrost ludzkiej populacji.